ویتیلیگو یا همان پیسی یا برص ، یک نوع بیماری پوستی است که در همه سنین اتفاق می افتد ولی متوسط سن شروع آن اواسط دهه‌ی بیست می باشد. این بیماری در نتیجه از بین رفتن ملانوسیت‌های پوستی سلول هایی که مسئول ایجاد رنگ پوست هستند اتفاق می‌افتد. ۱ درصد مردم جهان به ویتیلیگو مبتلا هستند. این بیماری تمام قسمت های بدن را درگیر می‌کند حتی موی سر و قسمت داخلی دهان را تحت تاثیر قرار می دهد. در طول زمان این بیماری تمایل به پیشرفت دارد ، چون مناطق بیشتری از پوست رنگدانه‌های خود را از دست می‌دهند.
ویتیلیگو چیست ؟
ویتیلیگو یک اختلال پوستی می باشد که وقتی ملانوسیت ها ، همان سلول هایی که مسئول تولید رنگدانه های پوستی هستند ، از بین می روند دیگر رنگدانه ای از پوست به نام ملانین تولید نمی کنند. در این موقع است که لکه های سفید رنگ در تمام قسمت های مختلف بدن ظاهر می شوند. قسمت هایی که رنگدانه های خود را از دست می دهند ، عبارتنداز:
- گوش
- دستگاه تناسلی
- سوراخ های بینی
- پشت چشم
- داخل دهان یا سایر غشاهای مخاطی
- قسمت هایی که بیشتر در معرض نور خورشید قرار می گیرند. مثل دست ها ، پاها ، صورت و بازوها
قسمت های درگیر این بیماری اگر مو داشته باشند رنگ مو خاکستری یا سفید می شوند. ویتیلیگو مسری نمی باشد ، و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود . اما برای خود فرد ناخوشایند بوده و باعث استرس فرد می شود. این بیماری روی هر نوع پوستی تاثیر می‌گذارد ولی در افرادی که پوست تیره تری دارند بیشتر دیده می شود ، چون تضاد بین رنگ طبیعی پوست و لکه های سفید تحت تأثیر ویتیلیگو بارزتر می باشد.
ویتیلیگو با چه علائمی ظاهر می‌شود؟
ظاهر شدن لکه های سفید رنگ روی پوست که هر ناحیه از بدن و حتی اطراف چشم را دچار می کند از اصلی ترین نشانه به بیماری ویتیلیگو می باشد. این لکه ها می تواند بزرگ یا کوچک باشند و به شکل یکی از الگوهای زیر ظاهر شوند.که عبارتنداز :
۱_ سگمنتال یا کانونی
لکه های کوچکی که در یک یا چند ناحیه ظاهر می شوند. اگر ویتیلیگو به صورت کانونی ظاهر شود ، در یک ناحیه از یک طرف بدن باقی می ماند. و بیش از یک سال ادامه پیدا کرده و بعد متوقف می شود. البته این کانی پیشرفت کندتری نسبت به ویتیلیگو تعمیم یافته دارد.
۲_ تعمیم یافته یا غیر سگمنتال
در این شرایط لکه‌های سفید رنگ گسترده شده و به طور متقارن در دو طرف بدن ظاهر می شوند. این یکی از رایج ترین الگوهایی است که می تواند سلول های رنگدانه ای را در هر قسمت بدن تحت تاثیر قرار داده و در طول زندگی بارها شروع و متوقف می‌شود. هیچ راهی برای تشخیص دادن زمان یا سرعت پیشرفت این لکه ها وجود ندارد. تحقیقات نشان داده که ۷۵ درصد افراد مبتلا دست ، صورت ، و نواحی چین دار بدن مثل زیر بازو و اطراف کشاله ران ، رنگدانه های خود را از دست می دهند.
چه عواملی باعث ویتیلیگو می شود ؟
علت این بیماری مشخص نیست ، و به نظر نمی‌رسد که ارثی باشد اما سابقه خانوادگی ویتیلیگو یا سایر شرایط خود ایمنی امکان دارد خطر ابتلا را افزایش دهد حتی اگر باعث ویتیلیگو هم نشود. بیشتر محققان این اعتقاد را دارند که ویتیلیگو یک نوع اختلال خود ایمنی است ، چون بدن به سلولهای خودش حمله می کند اما معلوم نیست چگونه این کار را می کند. حدود ۲۰ درصد از افراد مبتلا به ویتیلیگو یک اختلال خود ایمنی دیگر نیز دارد. البته بسته به جمعیت ، این اختلالات می تواند شامل موارد زیر باشد:
- لوپوس
- پسوریازیس دیابت نوع ۱
- کم خونی مخرب ، عدم توانایی در جذب ویتامین B۱۲
- آلوپسی آرئاتا یا طاسی
- تیروئیدیت که ناشی از عملکرد نامناسب تیروئید است.
- اسکرو درما که نوعی اختلال در بافت پیوندی بدن است.
بعضی از متخصصان پوست معتقدند که ویتیلیگو بعد از قرار گرفتن در معرض سموم و مواد شیمیایی ، آفتاب سوختگی یا بریدگی شدید و سطح بالای استرس ایجاد می‌شود.
ویتیلیگو چگونه درمان می‌شود؟
ویتیلیگو چگونه درمان می‌شود؟وقتی ویتیلیگو درمان شود ، امکان دارد رنگدانه های پوستی به قسمت های آسیب دیده باز گردد ولی مانع از بین رفتن مداوم رنگ پوست یا عود آن نمی‌شود. هدف اصلی از درمان ویتیلیگو باز گرداندن تعادل رنگ به پوست می باشد. برای این کار بعضی مواقع رنگدانه‌های پوستی را اضافه کرده و در بعضی دیگر آنها را حذف می کنند. روش های درمانی به شدت بیماری ، محل و اندازه لکه ها ، تعداد و گستردگی لکه ها و چگونگی پاسخ دهی بدن به درمان متفاوت است. گزینه های درمانی اغلب دارویی ، جراحی یا ترکیبی از هر دو را شامل می‌شود. البته همه ی روش های درمانی برای همه مفید نیستند و بعضی از آن ها با عوارضی همراه است. در این صورت با پزشک تماس گرفته تا دوز دارو را کم کند یا گزینه‌های دیگری را برای درمان ارائه دهد.
روش های درمان ویتیلیگو
۱_ نسخه های دارویی
برای به نتیجه رسیدن این داروها به سه ماه زمان نیاز دارید این داروها شامل :
کرم های موضعی : دسته ای از کرم ها مثل کورتیکواستروئیدها در مراحل اولیه بیماری می‌تواند در بازگشت رنگ به لکه های سفید موثر باشند و بعضی دیگر روند رشد را کند می کنند.
داروهای خوراکی : داروهای مثل استروئیدها و آنتی بیوتیک ها امکان دارد در درمان ویتیلیگو موثر باشند ، که البته باید با تجویز پزشک متخصص پوست باشد.
۲_ پسورالن و فتوکموتراپی
این ترکیب درمانی نیاز است که پسورالن را به صورت قرص مصرف کنید و یا آن را به صورت کرم روی پوست بمالید. بعد پزشک ، شما را در معرض نورUVA قرار داده تا داروهایی را که به بازیابی رنگ پوست کمک می‌کنند ، فعال شوند. بعد از این مرحله کمتر باید در معرض نور خورشید قرار گرفت و از عینک آفتابی باید استفاده کرد. آفتاب سوختگی ، حالت تهوع ، خارش و هایپرپیگمانتاسیون از عوارض UVA می باشد.
۳_ UVB تراپی
این گزینه جایگزینی برای درمان سنتی UVA است. در این نوع درمان نوع متمرکز تری از نور درمانی را ارائه می دهد که عوارض کمتری دارد. این یک گزینه خوب برای درمان خانگی تحت نظر پزشک می تواند باشد.
درمان با لیزر اگزایمر
این روش باعث می‌شود کمتر از ۴ ماه نتیجه بگیرید ، چون با ۲ تا ۳ بار در هفته مناطق کوچکی از لکه ها را بهبود می‌بخشد.
دپیگمانتاسیون
پزشک اگر ببیند که ۵۰ درصد بدن شما تحت تاثیر ویتیلیگو قرار گرفته باشد دپیگمانتاسیون را به شما توصیه می کند. اگر درمان های بازگشت رنگدانه ها به پوست شکست خورد و جواب نگیرند این روش را امتحان می کنند. دپیگمانتاسیون بر روی محو کردن رنگدانه ها در سایر قسمت های پوست ، برای مطابقت با مناطق لکه دار تمرکز می کند. این درمان امکان دارد ۲ سال طول بکشد. پزشک ممکن است حین درمان نیاز داشته باشد که از داروهایی مثل مونوبنزون استفاده کند عوارض این دارو التهاب است.
جراحی
اگر در یک سال گذشته هیچ لکه سفید جدیدی ظاهر نشود و یا ویتیلیگو در اثر آفتاب بوجود نیامده باشد ، پزشکان جراحی را به شما پیشنهاد می کند. البته اگر بیماری به داروها و نور درمانی جواب نداد از جراحی استفاده می کنند. گزینه های جراحی عبارتنداز
- پیوند پوست : در این پیوند پزشک پوست سالم شما را به مناطق لکه دار پیوند می زند. خطرهای پیوند پوست شامل عفونت ، زخم یا عدم رنگ پذیری مجدد است. در روش تاول پزشک ابتدا تاول هایی را روی پوست آسیب دیده ایجاد کرده و قسمت بالایی تاول را به مناطق دیگر می برد. البته این روش خطرات کمتری دارد.
- پیوند ملانوسیت : جراح در این روش ملانوسیت ها را برداشته و به محیط آزمایشگاهی برده و به آنها اجازه رشد می دهد بعد سلول ها را به مناطق رنگی پوست پیوند می زنند.
- میکروپیگمنتیشن : پزشک در این روش رنگدانه ها را روی پوست خالکوبی می کند. برای نواحی لب این بهترین شیوه می باشد ، فقط امکان دارد تطبیق آن با رنگ پوست کمی سخت باشد. البته در کنار این درمان ها می توانید از روش های زیر نیز کمک بگیرید. مثل:
ضد آفتاب
ضد آفتابکمتر قرار گرفتن در معرض نور خورشید به یکنواختی پوست شما کمک کند. اگر پوست برنزه شود باعث ایجاد تضاد در پوست می‌شود و قسمت های آسیب دیده را بیشتر نمایان می کند.اگر ناچار به قرار گرفتن در زیر نور خورشید هستید بهتر است از کرم های ضد آفتاب با SPF بالاتر برای محافظت از پوست استفاده کنید
محصولات آرایشی
لوسیون ها و کرم های برنزه کننده می تواند به یکنواختی رنگ پوست شما کمک کننده باشد.
مدیریت سلامت روان
تحقیقات نشان داده که دارو و روان درمانی می تواند کیفیت زندگی شما را بهبود ببخشد. پس برای سلامت روانتان حتما با پزشک صحبت کنید.
در پایان باید گفت که تحقیقات زیادی در مورد ویتیلیگو در سالهای اخیر افزایش یافته است. فناوری‌های جدید پیشرفت در تحقیقات ژنتیکی را فراهم ساختند. تا بتوان عملکرد این بیماری را در کرد. پس برای جلوگیری از این بیماری بهتر است در معرض نور خورشید زیاد قرار نگیرید ، از ضد آفتاب استفاده کنید و تا می توانید از برنزه شدن پوست صرف نظر کنید.ما در مجله زیبایی آرانیک برایتان در مورد ویتیلیگو شرح دادیم تا با خواندن این مقاله از روش درمان این بیماری بیشتر بدانید.
