اگر دنبال راه هایی برای مراقبت و جوانسازی پوست خود هستید از محصولات ضد پیری پوست استفاده می کنید. حتما نام کلاژن را شنیده اید،
کلاژن چیست
کلاژن به زبان انگلیسی (collagen) از واژه یونانی کلا به معنای چسب گرفته شده یک پروتئین سخت ، نا محلول و فیبری است. از فراوان ترین پروتئین ها بدن است و حدود یک سوم از کل پروتئین های آن را تشکیل می دهد. کلاژن یکی از مهمترین اجزای پوست، استخوان، دندان، ماهیچه ها، تاندون‌ها و رباط‌ها می باشد. در واقع کلاژن مانند چسبی است بافت های بدن را در کنار هم متصل می کند یکی از ویژگی‌های خاص این پروتئین خاصیت جزئی بودن آن است، که به اعضای کوچکتر تبدیل شده و تغییر شکل می دهد و دوباره جذب بدن می‌شود این ویژگی خاص کلاژن را به یکی از درمان های پزشکی تبدیل کرده است.
حداقل ۱۶ نوع پروتئین کلاژن در بدن وجود دارد که از که از بین آنها ۳ تا ۵ نوع از اهمیت بالایی برخوردارند کلاژن نوع یک در لایه های پوست وجود دارد که باعث تقویت پوست می شود علاوه بر این کلاژن به پوست خاصیت ارتجاعی می دهد و با حفظ آب بافت پوست ، مانع از خشکی و چین و چروک پوست می شود.
کلاژن در درم یا لایه میانی پوست به شکل یک شبکه فیبری از سلول ها به نام فیبروبلاست کمک می کند و باعث رشد جدید سلولها می شود. این عمل باعث جوانسازی پوست می شود و به سلول های مرده پوست و به ترمیم آن ها کمک می کند. کلاژن ها ابتدا به شکل پرو کلاژن ساخته می شوند و دو آمینو اسید پرولین و گلایسین به کمک ویتامین c با یکدیگر ترکیب می شوند. بدن به طور طبیعی کلاژن تولید می کند و با دریافت مقدار مناسب از مواد مغذی به بدن در ساخت کلاژن کمک می کنیم.
خوراکی هایی که برای ساخت کلاژن باید استفاده کنیم
پرولین: سفیده تخم مرغ، جوانه گندم ،لبنیات ،کلم، مارچوبه و قارچ حاوی آمینو اسید پرولین تشکیل شده اند.
گلایسین: پوست مرغ و ژلاتین منابع غنی از آمینو اسید گلایسین می باشند .
مس: فعال کردن آنزیم که در ساخت کلاژن نقش دارد می باشد و در دانه کنجد، پودر کاکائو و عدس یافت می شود.
ویتامین c: در مرکبات و سبزی ها وجود دارد که در کنار هیالورونیک اسید که یکی از مواد ضروری برای ساخت کلاژن در بدن است تشکیل شده است.
علاوه بر این خوراکی ها مصرف پروتئین ها باکیفیت و حاوی آمینو اسید که در گوشت قرمز ، مرغ، غذاهای دریایی، لبنیات و حبوبات وجود دارند نیز کمک به ساخت کلاژن می کنند. حالا با این مقاله از اهمیت وجود کلاژن در بدن و نقش آن در حفظ جوانسازی پوست مطلع شدید، بهتر است بدانید چه عواملی باعث کاهش کلاژن پوست می شود.
مواردی که در کاهش و یا از بین رفتن کلاژن پوست می شود
افزایش سن :با بالا رفتن سن، بدن کلاژن سازی کمتری و باکیفیت کمتری انجام می دهد، سرعت این فرایند بستگی به ژنتیک فرد دارد.
عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض اشعه uv و آلودگی هوا به سرعت پیری پوست افزایش می دهد.
رژیم غذایی غلط: مصرف زیاد کربوهیدرات های تصویه شده و شکر مثل آردهای سفید می توانند سبب ایجاد کاهش کلاژن در بدن انسان شود.
سبک زندگی نادرست: سیگار کشیدن باعث تاخیر در ترمیم زخم های پوستی می شود و یکی از عوامل ایجاد کننده چین و چروک می باشد. همه عوامل با تشکیل رادیکال های آزاد سرعت تجزیه کلاژن را افزایش می دهند البته بعضی از اختلالات مانند بیماری لوپوس کلاژن بدن را کاهش می دهند.
داشتن پوستی شاداب و سالم آرزوی همه ما است ، بعضی از ما به کارگیری بسیاری از روش ها برای جلوگیری از پیری پوست و چین و چروک دریغ نمی کنیم ،در ادامه به برخی از روش هایی که به ساخت و بهبود کیفیت پوست کمک می کند می پردازیم. اکثر مردم ترجیح می دهند به جای مصرف مواد غذایی از نوع قرص یا پودر مکمل استفاده کنند.
منابع غذایی که حاوی کلاژن هستند
سوپ استخوان
یکی از غذاهای غنی که دارای کلاژن می باشد آبگوشت یا سوپ استخوان است، از آنجایی که این غذا حاوی آب میان بافتی خارج شده از استخوان ها است منبع سرشار از کلاژن،منیزیم، فسفر، کلسیم،اسید آمینه و بسیاری از مواد مغذی دیگر است.
ژلاتین
ژلاتین فرم پخته شده کلاژن است از استخوانهای گاو، گوسفند، مرغ، ماهی، به دست می آید ژلاتین حاوی ۹۸ تا ۹۹ درصد پروتئین است. مطالعات نشان داده، بدن قادر به تولید گلایسین است اما مقدار آن برای نیازهای مختلف کافی نیست. ژلاتین منبع غنی از این ماده است فرمهای مختلفی ژلاتین برای مصرف وجود دارند مانند جوشانده استخوان یا آبگوشت که بیشتر به آن اشاره شده پودر ژلاتین همگی مصرف خوراکی دارد. افرادی که دارای ریزش مو هستند باید روزانه ۱۴ گرم ژلاتین مصرف کنند.
مرغ
بسیاری از مکمل های کلاژن از از مرغ ساخته می شود اگر گوشت مرغ را برش داده باشید متوجه همبستگی بافت شدید آن می شوید، این ویژگی به دلیل کلاژن بیش از حد آن است در مطالعات متعددی از گردن و غضروف به عنوان منبع کلاژن برای درمان آرتروز نام برده شده است.
ماهی
مانند سایر حیوانات ، ماهی ها دارای استخوان و ربات هایی از جنس کلاژن هستند اگرچه گوشت ماهی که واژه مصرفی ما را افزایش می دهد باید در نظر داشت قسمتی از ماهی مانند سر حاوی مقادیر بیشتر و بهتری از کـلاژن است، همچنین پوست ماهی حاوی پپتیدهای کلاژن است.
تخم مرغ
تخم مرغ ها مثل محصولات حیوانی دیگر نیستند و بافت هم بند ندارند. اما سفیده تخم مرغ دارای مقادیر زیادی پرولین یکی از اسید آمینه های لازم برای تولید کلاژن می باشد.
مرکبات و توت ها
ویتامین c نقش مهمی در تولید پروتئین کلاژن دارد دریافت کافی از این ویتامین در رژیم غذایی بسیار مهم است. مرکبات مانند پرتقال ،گریپ فروت، لیمو پر از مواد مغذی هستند، که می توانید آنها را جدا یا در سالاد استفاده کنید. کمتر به گوشتان خورده از توت حاوی ویتامین c می باشد اما واقعیت این است که توت فرنگی در مقایسه با مرکبات از ویتامین c بیشتری برخوردار است. تمشک، زغال اخته و توت سیاه حاوی ویتامین c و آنتی اکسیدان های زیادی هستند که در برابر آسیب های محیط مراقبت می کند.
سیر
سیر یک طعم دهنده مناسب برای غذا است،که حاوی گوگرد است این ماده معدنی به سنتز کلاژن و جلوگیری از تجزیه آن کمک می کند. البته توجه داشته باشیم برای بهره مندی از این خاصیت سیر مدام و طولانی آن لازم است با توجه به فواید بی نظیر سیر مصرف آن مفید می باشد.
سبزیجات برگ دار و گوجه فرنگی
سبزیجاتی مانند اسفناج،کلم پیچ و چغندر که رنگ سبز دارند دارای خاصیت آنتی اکسیدانی و کلاژن می باشند.یکی دیگر از منابع ویتامین c گوجه فرنگی است. گوجه فرنگی متوسط حدود ۳۰ درصد از ویتامین c لازم را برای ساخت کـلاژن فراهم می کند.
انواع لوبیا
لوبیا دارای انواع آمینو اسیدهای ضروری بدن و سرشار از پروتئین می باشد، همچنین دارای مقادیری است که برای تولید کلاژن لازم اند.
بادام هندی
اگر به آجیل علاقه‌مند هستید، بادام هندی را حتماً به آجیل خود اضافه کنید. بادام هندی دارای مس و زینک فراوان است که از آنها در ساخت کـلاژن استفاده می شود.
فلفل دلمه ای
انواع فلفل دلمه ای به خصوص دلمه ای قرمز رنگ حاوی مواد ضد التهابی به نام کپسیسین است که از پیری پوست جلوگیری می کند.
اولین پیشنهاد پزشکان مصرف مواد غذایی تازه و سبزیجات است . اما مکمل های کلاژن در قالب پودر و قرص نیز از منابع مورد اطمینان کلاژن هستند. مصرف کردن این مکمل ها راهی آسان و ساده است که بیشتر افراد از آن استقبال می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد مکمل های کـلاژنی به بهبود بافت پوست و توده عضلانی و کاهش درد آرتروز کمک می کند. کلاژن می‌تواند از خشکی پوست و کاهش چروک ها و روند پیر شدن پوست جلوگیری کند زنانی که به مدت ۸ هفته از مکمل های حاوی ۲.۵ گرم کـلاژن استفاده کرده‌اند در مقابل آنهایی که این مکمل را مصرف نکرده اند دارای پوست منعطف تر بودند . بررسی های های دیگری نیز نشان می‌دهد زنانی که دوازده ماه از نوشیدنی های کلاژن مصرف کرده‌اند در مقابل کسانی که از این نوشیدنی ها استفاده نکرده‌اند پوست مرطوب تر و عمق چروک های آنان کاهش پیدا کرده است.
آیا کرم های کلاژن کاربردی هستند
احتمالاً با محصولات مراقبتی پوست و کرم ها یا سرم هایی که در آنها کـلاژن وجود دارد و اثرات ضد پیری و جوانسازی دارد برخورد کرده اید، نکته‌ای که باید بدانید این است که کلاژن پروتئینی با ساختار مولکولی بزرگ است که قابلیت جذب از طریق پوست را ندارد بنابراین این محصولات به ساخت کلاژن پوست شما کمکی نمی کند.اما خیرأ کرم ها و محصولات ساخته شده اند که حاوی پپتیدهای کـلاژن هستند، پپتیدها در آزمایشگاه تولید می شوند نسبت مولکول کلاژن کوچک تر هستند و قابلیت جذب از طریق پوست را دارند.
راهکارهای کلینیکی افزایش کلاژن پوست
درمان های کلینیکی امروزه طرفداران زیادی دارد ، راه های ایمنی و سریع برای جلوگیری از پیری و چین و چروک پوست در اثر کاهش کلاژن هستند. یکی از این راه ها تزریق کلاژن و پرکننده های پوستی است ،با تزریق کلاژن یعنی وارد کردن ماده جایگزین کـلاژن طبیعی به لایه زیرین پوست که بعد از تزریق آن پوست صاف و انعطاف پذیر می شود. زیدرم و زیپلاست که کـلاژن های تزریق گاوی هستند در دهه ۸۰ میلادی طرفداران بسیاری پیدا کرده بودند این نوع کلاژن ها مستقیم به لایه های زیری پوست تزریق می شد. فیلرها و پرکننده های دیگری هم برای کسانی که مایل نیستند از محصولات مشتق حیوانی استفاده کنند وجود دارد، جوودرم و رستیلن دو فیلر معروف از این دسته هستند که حاوی هیالورونیک اسید هستند این ماده ی طبیعی نه تنها باعث تقویت و استحکام پوست می‌شود بلکه قادر به نگهداری آب تا ۱۰۰۰ برابر وزن خود است و هنگام نیاز پوست به رطوبت، آبرسانی آن را انجام می دهد. کلاژن و دیگر فیلر ها به صورت معمول در نواحی خط لبخند، پیشانی، فاصله بین دو ابرو، ناحیه های بیرونی چشم و چانه انجام می شود این روش اثر گذاری سریع و بهبود بافت پوست را دارا است . اما بسته به نوع پوست یا عمق چروکها تعداد دفعات تزریق متفاوت است.
نور LED قرمز
یکی از درمان های کلینیک تولید کـلاژن ال ای دی تراپی است، این روش در شاخه های نور درمانی قرار می گیرد و تاریخچه بسیار جالبی دارد دانشمندان با آزمایش هایی که انجام دادن دریافتند نور قرمز و امواج فروسرخ سرعت رشد سلول های پوستی را ۲۰۰ برابر افزایش می دهد و بعد از این متخصصان به فکر استفاده از ال ای دی تراپی برای برطرف کردن چین و چروک پوست و یا شل شدگی پوست افتادند. ال ای دی تراپی از رنگ ها و اندازه های مختلف نور برای نفوذ به لایه های متفاوت پوست و تحریک کلاژن است . برای مثال نور قرمز به لایه های پوست نفوذ می‌کند که سلول ها فیبروبلاست در آن وجود دارد، این سلول ها مسئول تولید کـلاژن و پروتئین های جوان کننده پوست هستند نور قرمز با نفوذ به این ناحیه کلاژن را تحریک می کند و هم التهاب پوستی را کاهش می دهد. نور دیگری هم وجود دارد که نور کهربایی میگویند،نور کهربایی از رنگهای موجود در طیف نوری با اینکه نفوذ کمتری از نوع نور قرمز به درون پوست دارد باعث افزایش تولید کـلاژن و الاستین می شود،بیشترین نفوذ نور های مربوط به امواج فروسرخ است که هم به التهاب پوست کمک می کند و هم باعث مراقبت از پوست می شود.
میکرودرم ابریژن
این روش راهکار همه جانبه است ،برای درمان تیرگی ها، لکه های پوستی، منافذ باز، آکنه و زخم اثرات کشیدگی، آفتاب سوختگی پوست و همینطور برای از بین بردن چین و چروک پوست استفاده می شود. این روش دستگاه مخصوص با سطح ساینده استفاده می شود تا سطح روی پوست به آرامی لایه برداری شود و ذرات مرده و برآمده از پوست توسط ساکشن از روی آن برداشته شود، این تکنیک اثر جوانسازی روی پوست دارد و بعد از انجام فرایند ممکن است پوست کمی قرمز شود حتماً بعد از استفاده از این فرایند از کرم مرطوب کننده و ضد آفتاب برای محافظت پوست استفاده کنید. از مزایای این روش اثرات آن روی پوست است که در اولین جلسه درمان قابل مشاهده می‌باشد. اما بستگی به نوع پوست دارد. جلسات این روش را متخصص پوست تعیین می کند.
هیدرودرم ابریژن
بهترین روش میکرودرم ابریژن تکنیک هیدرودرم است.در این روش محصولات خاص مراقبت از پوست به آن تزریق شده و لایه برداری نیز انجام می‌شود این عمل تولید کلاژن را تحریک می کند و جریان خون را در ناحیه مورد نظر به حداکثر می رساند.
سخن آخر
در این مقاله از مجله پزشکی آرانیک به سراغ کـلاژن رفتیم و دانستید که از چه طریق می توان این ماده را بیشتر جذب کرد، ویتامین سی می تواند به شدت باعث افزایش جذب کـلاژن شود و همچنین مواد غذایی که با استفاده از گوشت پستانداران پخته شده اند مانند آبگوشت می تواند منبع غنی از کـلاژن برای شما باشد، استفاده از مکمل های کـلاژن نیز گزینه بدی نیست و گاها در دوره های مصرف کوتاه می تواند کمک کند اما فراموش نکنید که هر چیزی بصورت طبیعی جذب شود بسیار بهتر خواهد بود.
