گل مژه چیست؟ گل مژه توده قرمز رنگی که دردناک است در نزدیکی لبه پلک ظاهر می شود،گل مژه مثل جوش های آکنه زمانی که غده های کوچک چربی در نزدیکی مژه مسدود می شوند و عفونی شده، گل مژه را به وجود می آورند. در این مواقع پلک را می توانید با محلول های ضدعفونی یا درمان های خانگی شستشو و تسکین دهید ،جوشی که روی پلک ظاهر شده است دردناک و ناراحت کننده است.
در بسیاری از مواقع گل مژه را می توانید در خانه مدیریت کنید. گاهی هم گل مژه نیاز به درمان توسط متخصص چشم دارد. گل مژه روی قسمت بیرونی پلک ظاهر می شود اما برخی اوقات نیز ممکن است در قسمت داخلی پلک ایجاد شود و همراه با درد زیاد و گاهی با تاری دید باشد. در این مقاله از مجله پزشکی آرانیک به بررسی انواع گل مژه و درمان آن می پردازیم.
گل مژه چیست؟
جوش بزرگ و معمولاً پر از چرک که در قسمت بیرونی و داخلی پلک بالا یا پایین ظاهر می شود را گل مژه می گویند. معمولاً گل مژه در یک چشم به وجود می آید،گل مژه را با نامhordeolum می شناسند ،زمانی که این جوش پلکی به وجود می آید که غده تولید کننده چربی در پلک عفونی شده باشد، قدرت چربی به محافظت از چشم کمک می کند.
تفاوت بین گل مژه و شالازیون چیست؟
بیماری دیگری وجود دارد که باعث التهاب پلک می شود و گاهی با گل مژه اشتباه تشخیص داده می شود شالازیون است، زمانی به وجود می‌آید که در یکی از غدد کوچک چربی نزدیک مژه انسداد به وجود آید. شالازیون دردناک نیست و بیشتر با برجستگی های قسمت داخلی پلک مشخص می شود. شالازیون مانند گل مژه است اما دارای عفونت باکتریایی نمی باشد. با بزرگ شدن غدد چربی در عمق پلک که به دلیل انسداد دهانه غدد ایجاد می شود شالازیون تشکیل می شود. اما گل مژه ها آلوده و التهاب دار هستند نسبت به شالازیون به سطح پلک نزدیکتر هستند.
برخی از افراد ممکن است در در طول زندگی خود یک یا دو بار جوش چرکی روی پلک آنها به وجود آمده باشد. اما برخی دیگر به طور مکرر به آن مبتلا می شود،اگر درمان جوش چشم انجام نشود می تواند به شالازیون تبدیل شود. درمان گل مژه و شالازیون مشابه هستند.
انواع گل مژه
- گل مژه دو نوع مختلفی دارد،گل پلک خارجی یا بیرونی.گل پلک داخلی یا درونی
- گل پلک خارجی یا بیرونی زمانی ایجاد می شود که عفونت داخل فولیکول موی مژه وجود داشته باشد.
- گل پلک داخلی یا درونی زمانی ایجاد می شود که عفونت در غدد چربی داخل پلک وجود داشته باشد که باعث مرطوب نگه داشتن پلک می شوند.
عفونت های باکتریایی که روی گل مژه تاثیر می گذارند ناشی از باکتری های طبیعی روی پوست یا برس های آرایشی و ریمل های آلوده هستند.گل مژه های خارجی رایج ترین نوع گل مژه هستند، انواع داخلی آنها روی هر یک از پلک های داخلی رو به کره چشم تشکیل می شوند. گاهی جوش های چرکی چشم فقط روی یک پلک معمولا ظاهر می شود، اما ممکن است روی هر دو پلک نیز ایجاد شود.
شایع ترین دلایل گل مژه
گل مژه عارضه ای بسیار رایج است و هم در مردان و هم در زنان به یک اندازه رخ می دهد. گل مژه در بزرگسالان بیشتر از کودکان دیده می شود،زیرا چربی موجود در غدد چشم بزرگسالان غلیظ تر از کودکان است و به این دلیل بیشتر مستعد انسداد هستند. افرادی که دارای شرایط خاص مانند بلفاریت ،شوره سر ،روزاسه، درماتیت سبورئیک ،دیابت یا سطوح بالای کلسترول بد دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به گل‌مژه هستند. در موارد زیر افزایش ابتلا به گل مژه بیشتر است:
- افرادی که سابقه قبلی گل مژه دارند
- افرادی که پوست خشک دارند
- افرادی که دارای تغییرات هورمونی هستند
علایم و نشانه های گل مژه
- ظاهر شدن برآمدگی قرمز دردناک در امتداد لبه پلک در نزدیک مژه
- تورم پلک
- پوسته شدن خط پلک
- حساسیت به نور
- درد و خارش
- اشک چشم
- احساس اینکه چیزی تیز در چشم وجود دارد
- پاره شدن پوست پلک
اغلب گل مژه ها برای چشم ضرری ندارد و برای دیدن واضح دید تاثیری گذار نیستند. اقداماتی که خودتان می توانید برای بهبود بهتر انجام دهید، ماساژ آرام با یک دستمال گرم روی پلک بسته، به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه و تکرار آن باعث از بین رفتن گل مژه می شود اما در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید.
- وقتی که گل مژه بعد از ۴۸ ساعت بهتر نشد
- با ظاهر شدن گل مژه قرمزی و تورم کل پلک را درگیر نمود یا قسمت های مختلف صورت و روی گونه گسترش یافت
- هر وقتی چشمهایتان بسته شد و ورم کرد
- وقتی که چرک یا خون از برجستگی گل مژه نشت کرد
- درد یا تورم بعد از ۲ تا ۳ روز اول افزایش یافت
- تاول های روی پلک ایجاد شدند
- در داخل پلک ها احساس گرما کردید
- بینایی تان تغییر کرد
عوامل ایجاد گل مژه
گل مژه در اثر عفونت غدد چربی توسط باکتری استافیلوکوک در پلک ظاهر می شود اما عواملی که باعث ایجاد آن می باشند معمولاً زمانی است که اقدامات زیر را انجام داده باشید:
لمس کردن چشم ها با دست آلوده
گذاشتن لنز های تماسی در چشم بدون اینکه دستها ضد عفونی و یا شسته شده باشد. ماندن آرایش روی چشم در زمان خوابیدن در شب می تواند باعث به وجود آمدن گل مژه شود.
استفاده از لوازم آرایشی قدیمی یا تاریخ مصرف گذشته
- بلفاریت (التهاب مزمن در امتداد لبه پلک)
- روزاسه (بیماری پوستی که با قرمزی صورت مشخص می شود)
آیا گل مژه می تواند ناشی از استرس باشد؟
تحقیقاتی که به عمل آمده ارتباط بین استرس و گل مژه را به طور مستقیم نشان نمی دهد،با این حال افرادی که به بیماری گل مژه مبتلا می شوند به نظر می رسد دوره استرس و خواب ضعیف تری را تجربه می کنند و این بیماری در این افراد بیشتر تکرار می شود. چشم پزشکان معتقدند خواب ناکافی و استرس خطر ایجاد جوش چرکی روی چشم را افزایش می دهد چون استرس می تواند باعث ضعیفش شدن سیستم ایمنی بدن شود. این موضوع باعث می شود بدن در مقابل عفونت ضعیف تر شود. تحقیقاتی هم نشان می‌دهد افرادی که خواب کمتری دارند ایمنی بدن آنها کاهش پیدا می کند، علاوه بر این برخی افراد خسته هستند ممکن است کمتر عادت بهداشتی چشم را رعایت کند و قبل از شستن صورت و چشم شب را به خواب برود و این ممکن است عامل بروز جوش چرکی چشم شود.
گل مژه چقدر دوام می آورد
عمر جوش گل مژه معمولا یک تا دو هفته است و بعد از آن خود به خود از بین می رود، اما اگر بیش از این زمان طول کشید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
راهکارهای درمانی گل مژه
گل مژه معمولاً مسری نیست اما مقداری کمی باکتری باعث می‌شود این بیماری پخش شود. به همین دلیل همیشه دست های خود را قبل و بعد از دست زدن به گل مژه بشویید، روبالشی ها را تعویض کنید تا باعث گسترش باکتری نشوند. زمانی که از کمپرس گرم روی گل مژه استفاده می کنید از دست زدن به آنها و تحریک آن خودداری کنید. بعضی از گل مژه ها سر سخت هستند به جای اینکه بهتر شوند بدتر می شوند حتما به پزشک مراجعه کنید و مورد معاینه چشم قرار بگیرید. اگر احساس می‌کنید مکرر به این عارضه مبتلا می شوید مقداری پماد آنتی بیوتیک برای چشم تهیه کنید.
استفاده از کمپرس گرم
استفاده از کمپرس گرم یکی از راه های درمان گل مژه است ،گرما باعث می شود هدایت چشم تا روی سطح و حجم دار شدن چربی و چرک برای تخلیه طبیعی آنها کمک می کند.
دستمال تمیز را با آب گرم خیس کنید حتما مطمئن شوید که آب خیلی داغ نباشد پارچه را کمی مرطوب کنید اما آب پارچه بیش از حد نباشد، سپس به آرامی آن را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه روی چشم خود قرار دهید،هیچ وقت گل مژه را فشار ندهید یا سعی نکنید آن را سوراخ کنید این کار را ۳ تا ۴ بار در روز انجام دهید. بسیاری از مردم بر این باورند اگر از چای کیسه ای استفاده کنند به بهبود سریع گل مژه کمک می کند چای برای خواص ضد باکتریایی می باشد بعضی از دانشمندان می‌گویند نوعی آنتی‌اکسیدان در چای سبز وجود دارد که دیواری سلولی باکتری را از بین می برد.
شستن پلک با آب و صابون ملایم
وقتی که دور چشم را از تمیز می کنید، باید از مصرف مواد شیمیایی ، خشن و مصنوعی خودداری کنید و از صابون های ضد حساسیت و غیر تحریک کننده استفاده کنید.
پوست اطراف چشم از بقیه قسمتهای صورت نازک تر و حساس تر هستند،باید از مواد استفاده کنید که به ناحیه حساس دور چشم آسیب نزند استفاده از شامپو های بچه با کمک پنبه یا پارچه تمیز برای پاک کردن پلک ها تا زمانی که گل مژه از بین برود مفید می باشد.
شستن پلک با محلول های نمکی
می توانید از سرم هایی که دارای آب نمک هستند به تخلیه جوش و پاکسازی غشای باکتری کمک کنید.
استفاده از چای کیسه گرم روی پلک چشم
به جای استفاده از کمپرس پارچه گرم ،می توانید از چای کیسه ای گرم هم استفاده کنید. چای سیاه بهترین عملکرد را برای خواص ضد باکتریایی و کاهش تورم دارد.
آب جوشیده را داخل یک لیوان بریزید،و چای کیسه ای را به آن اضافه کنید،حدود یک دقیقه اجازه دهید چای دم بکشد. اجازه دهید چای به اندازه کافی خنک شود تا بتوانید آن را به راحتی روی چشم خود قرار دهید،سپس چایی را حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه روی چشم خود قرار دهید برای هر چشم بهتر است یک چای کیسه ای استفاده کنید.
مصرف داروهای مسکن برای گل مژه
می توانید برای تسکین درد گل مژه بدون نسخه از داروخانه ایبوپروفن یا استامینوفن تهیه کنید
خودداری از آرایش کردن و لنزهای تماسی
اگر احساس کردید روی چشمانتان جوش چرکی ایجاد شده باید از آرایش کردن خودداری کنید،با آرایش کردن چشم تان بیش از حد تحریک می شوند و روند بهبودی آن به تاخیر می افتد، لوازم آرایشی می تواند باکتری ها و عفونت را به چشم دیگر انتقال دهند با انجام راهکارهای زیر میزان انتقال آلودگی را کاهش دهید.
برس های چشمی را به طور منظم بشویید،محصولاتی که استفاده می کنید بیش از سه ماه از عمر آن ها می گذرد را دور بریزید. اگر از لنز های تماسی استفاده می کنید تا زمانی که گل مژه از چشم های تان بهبود نیافته از عینک استفاده کنید،بعد از اینکه عفونت چشم هایتان خوب شد برای جلوگیری از عفونت مجدد لنزهای قدیمی را دور بیندازید و از لنز جدید استفاده کنید.
استفاده از پمادهای آنتی بیوتیک برای کاهش درد گل مژه
برای تسکین و از بین رفتن جوش های چشمی خفیف از پماد آنتی بیوتیک oTc روی آن ناحیه استفاده کنید،برای استفاده از پمادهای otc پلک چشم خود را بکشید و حدود یک چهارم اینچ از پماد را در داخل پلک بمالید.
برای درمان گل مژه در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید
بیش از حد دردناک شدن،بینایی تان را مختل کردند،با درمان oTc از بین نرفتن بعد از این موارد حتماً تو پزشک مراجعه کنید.
ماساژ اطراف گل مژه
ناحیه ای که گل مژه دیده می شود را با دستمال مرطوب ماساژ دهید تا راحت تر تخلیه صورت بگیرد. پس از تخلیه گل مژه محل را تمیز نگه دارید و از دست زدن به چشم خودداری کنید، اگر با ماساژ دادن احساس درد دارید از ماساژ دادن خودداری کنید.
مراجعه به پزشک برای درمان گل مژه
پزشک برای درمان گل مژه کرم آنتی بیوتیک را تجویز می‌کند و برای کاهش تورم واکسن استروئید را توصیه می کند، برای گل مژه های داخلی که بینایی را تحت تاثیر قرار می دهند ممکن است جراحی و تخلیه حرفه ای نیاز باشد. پزشک شما اگر قطره یا پماد آنتی بیوتیک را تجویز کرد دارو را طبق دستور و تا زمان مقرر استفاده کنید حتی اگر چشمان شما شروع به بهبود کند حتما تا زمان خوب شدن انجام دهید. برای ریختن قطره یا مالیدن پماد سر خود را به عقب خم کنید و و پلک پایین را بکشید دارو را داخل پلک پایینی بریزید چشمانتان را باید به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه ببندید، پماد یا قطره چکان را به مژه ها نزنید بعد از استفاده دستانتان را با آب و صابون بشویید.
کارهای که نباید در مواجهه با گل مژه انجام دهید
- هیچ وقت گل مژه را فشار ندهید یا سعی در تخلیه آن نداشته باشید
- پلک های خود را نمالید یا لمس نکنید
- از لوازم آرایشی یا لنز تماسی استفاده نکنید
اما چرا میگوییم نباید افراد گل مژه خودشان را تخلیه کنند؟ به این دلیل که با ترکیدن یا فشار دادن جوش های چرکی این ناحیه باز می شود و باعث زخم و آسیب پلک می شود. این موضوع می‌تواند به چندین عارضه دیگر منجر شود ممکن است بعد از فشار دادن یا ترکیدن گل مژه عفونت باکتریایی را به سایر قسمتهای پلک یا چشم منتقل کنید،عفونت داخل گل مژه را بدتر کرده و باعث تشدید آن شوید،ممکن است باعث ایجاد اسکار رنگدانه تیره روی پلک شوید،ممکن است با ایجاد بافت اسکار سخت شدن یا برآمدگی روی پلک ایجاد شوند،با ایجاد اسکار حفره های سوراخ مانند روی پلک ایجاد شوند.
آنتی بیوتیک های تجویزی برای گل مژه
همین طور که می دانید بیشتر گل مژه ها نیاز به استفاده آنتی بیوتیک ندارند. اما عفونت های مکرر یا جوش هایی که از بین نمی روند باعث می شود تا پزشک آنتی بیوتیک هایی از جمله آزیترومایسین رایج ترین آنتی بیوتیک موضعی است که برای گل مژه تجویز می کنند. اما بعد از استفاده از آنتی بیوتیک اگر عفونت باکتریایی به قسمتهای دیگر چشم سرایت کند ممکن است پزشک آنتی بیوتیک های خوراکی هم تجویز کند که عبارتند از داکسی سایکلین، تتراسایکلین، سفالوسپورین ، آموکسی سیلین .عوارض جانبی داروهای گل‌مژه معمولاً خفیف هستند. عوارض های آنتی بیوتیک های موضعی در صورت استفاده باعث سوزش و تحریک شده و آنتی بیوتیک های خوراکی باعث یبوست، اسهال یا کاهش اشتها می شود. با این حال اگر بثورات پوستی، مشکلات تنفسی، تورم در گلو یا صورت یا هرگونه علائم غیر طبیعی یا تغییرات ناگهانی دیگر را احساس کردید سریعا به پزشک مراجعه کنید چون این نشانه های آلرژیک می باشد.
توصیه های پیشگیرانه برای جلوگیری از گل مژه
- آرایش چشم به خصوص ریمل، خط چشم و سایه چشم را تا حد امکان کاهش دهید.
- لوازم آرایشی خود را با فرد دیگری به صورت مشترک استفاده نکنید.
- قبل از قرار دادن لنز چشم یا آرایش کردن دست های خود را با دقت با آب و صابون شستشو دهید.
- مژه مصنوعی یا اکستنشن مژه خودداری کنید.
- هنگام خوابیدن لنز را از چشمان خود خارج کنید و آرایش را به طور کامل از صورت خود پاک کنید.
- اگر مبتلا به بلفاریت هستید دستورالعمل های پزشکی را برای مراقبت از چشم خود دنبال کنید.
سعی کنید حتی‌الامکان هر شب هفت تا هشت ساعت کافی بخوابید و استرس خود را با تکنیک هایی مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفسی مدیریت کنید. این عارضه معمولاً خود به خود درمان می شود اما گاهی موارد حاد حتماً به پزشک مراجعه کنید.
سخن آخر
در مقاله گل مژه چیست از مجله پزشکی آرانیک به سراغ گل مژه و علائم آن رفتیم و به شما آموختیم که چطور می توانید در منزل بدون مراجعه به پزشک گل‌مژه را درمان کنید، در صورتی که در رابطه با گل مژه سوالی دارید می توانید از طریق بخش دیدگاه ها آن را مطرح کنید تا توسط کارشناسان ما پاسخ داده شود، همچنین می توانید تجربیات خود را در این زمینه از طریق همین بخش برای ما ارسال کنید تا دیگران هم بتوانند از این تجربیات ارزشمند بهره مند شوند.
