سلیاک جزو بیماری های خود ایمنی به شمار می آید که مانع از جذب مناسب مواد مغذی و نیز هضم گلوتن می گردد، یکی از راه های کنترل این بیماری اجتناب از گلوتن است چرا که با قرار گرفتن مبتلایان به سلیاک در معرض گلوتن سیستم ایمنی بدن آن ها دچار اختلال شده و به دیواره های روده کوچک که وظیفه جذب مواد غذایی را دارد حمله می کند. حال شاید برای شما نیز این سوال پیش آید که چه رابطه ای بین این بیماری خود ایمنی و مشکلات پوستی وجود دارد، باید گفت که در ترکیب برخی از محصولات آرایشی پروتئین گلوتن وجود دارد که رابطه بین این بیماری و مشکلات پوستی را نشان می دهد، تا انتهای مطلب از مجله زیبایی آرانیک همراه ما باشید تا بیشتر با این بیماری و علائم پوستی آن آشنا شوید.
علائم بیماری سلیاک
بیماری سلیاک که از آن به نام سلیاک اسپرو یا آنتروپاتی حساس به گلوتن نیز یاد می کنند یک بیماری خود ایمنی است که در واکنش به مصرف گلوتن ایجاد می گردد، این پروتئین در گندم، جو و چاودار وجود دارد. بنابراین افرادی که به این بیماری مبتلا هستند از خوردن گلوتن پرهیز کنند زیرا سبب پاسخ ایمنی در روده کوچک شده و این پاسخ به مرور سبب آسیب دیدن روده کوچک و جلوگیری از جذب برخی مواد مغذی می شود، آسیب دیدن روده معمولا اسهال، خستگی، کاهش وزن، نفخ و کم خونی را در پی دارد و می تواند برای فرد بسیار خطر آفرین باشد.
با وجود اینکه تاکنون هیچ درمان قطعی برای این بیماری یافت نشده است اما می توان با یک رژیم غذایی مناسب و بدون گلوتن این بیماری را مدیریت نمود و نیز وضعیت روده را بهبود داد، علائم بیماری سلیاک در افراد مختلف متفاوت بوده و ممکن است در برخی شدید و در برخی دیگر خفیف باشد همچنین ممکن است برخی افراد هیچ گونه علائمی نداشته باشد و یا علائم در سنین پیری برای آن ها بروز کند. علاوه بر علائم پوستی که این بیماری ایجاد می کند دارای یک سری علائم گوارشی نیز می باشد که در کودکان بیشتر از بزرگسالان است، از علائم گوارشی سلیاک می توان به شکم درد، نفخ، گاز معده، اسهال مزمن یا یبوست، حالت تهوع، استفراغ، مدفوع رنگ پریده با بوی بد و مدفوع چربی که روی آب شناور است اشاره کرد.
از علائم غیر گوارشی سلیاک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
● کاهش وزن
● خستگی
● افسردگی یا اضطراب
● درد مفاصل
● زخم های دهان
● بثوراتی به نام درماتیت هرپتی فرمیس
● آسیب عصبی در اندام ها
از آنجایی که این بیماری سبب آسیب به روده شده به مرور جذب مواد مغذی نظیر ویتامین های B12, D و K کاهش یافته و فرد دچار کمبود مواد مغذی می گردد که ممکن است کم خونی فقر آهن را در پی داشته باشد. این بیماری می تواند به روده بزرگ نیز آسیب وارد کند با این حال شدت و تغییرات علائم پوستی به موارد زیر بستگی دارد:
● سن فرد
● روده کوچک چه میزان آسیب دیده است.
● میزان گلوتن مورد استفاده
● شروع مصرف گلوتن از چه سنی بوده است.
● میزان شیری که در دوران نوزادی به کودک داده اند
● مواردی نظیر جراحی، بارداری، عفونت ها یا استرس شدید می توانند در ایجاد علائم پوستی نقش داشته باشند.
چه افرادی بیشتر به بیماری سلیاک مبتلا می شوند؟
چه افرادی بیشتر به بیماری سلیاک مبتلا می شوند؟طبق تحقیقات صورت گرفته افراد اروپایی تبار بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند علاوه بر این در افرادی که یکی از والدین یا فرزندان به این بیماری مبتلا هستند ۱۰٪ احتمال مبتلا شدن فرد وجود دارد، می توان گفت بیماری سلیاک معمولا منشا ژنتیکی دارد و حدود ۹۷ درصد از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند دارای یک جهش ژنی قابل تشخیص مرتبط با این بیماری می باشند. همچنین افرادی که دارای برخی اختلالات کروموزومی ارثی هستند مانند سندروم داون و نیز افرادی که به برخی بیماری های خود ایمنی دیگر مبتلا هستند بیشتر است، به طور کلی می توان گفت افرادی که دارای شرایط زیر هستند احتمال مبتلا شدن آن ها به سلیاک و نیز بروز علائم پوستی آن در آینده بیشتر است:
● افراد سفید پوست
● وجود این بیماری در یکی از نزدیکان
● افراد دارای اختلالات کروموزومی چون سندروم ترنر، سندروم ویلیامز یا سندروم داون
● مبتلایان به بیماری خود ایمنی دیگر مانند دیابت نوع یک، آرتریت روماتوئید، کولیت میکروسکوپی یا بیماری آدیسون
● کودکانی که دختر به دنیا می آیند.
علائم پوستی بیماری سلیاک
از علائم پوستی که بیماری سلیاک ایجاد می کند می توان به موارد زیر اشاره نمود:
آکنه
از آنجایی که بیماری سلیاک همراه با عدم جذب و نیز اختلالات هورمونی است این موارد می تواند احتمال بروز آکنه را افزایش دهد، کسانی که قادر به تحمل مصرف گلوتن نیستند اختلال در عملکرد طبیعی هورمون نیز برای آن ها رخ می دهد و نبودن هماهنگی لازم بین آن ها می تواند سبب بروز آکنه گردد با توجه به برخی گزارش های موجود با خودداری از مصرف گلوتن آکنه نیز بهبود می یابد.
درماتیت هرپتی فرمیس
این بیماری به صورت تاول های کوچک سفید پر از مایع یا لکه های قرمز اطراف فولیکول های مو دیده می شود که بسیار دردناک بوده و ممکن است حتی پزشک آن را به درستی تشخیص ندهد، در صورتی که این بیماری به اشتباه تشخیص داده شود و شخص به دنبال پنهان کردن آن باشد برای او استرس زیادی به همراه دارد.
خشکی پوست
خشکی پوست در افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند بسیار دیده می شود چرا که خشک شدن پوست با سوء جذب در ارتباط می باشد، با این حال بسیاری از افراد با وجود داشتن رژیم غذایی بدون گلوتن همچنان با این مشکل مواجه هستند. افراد مبتلا به سلیاک به طور معمول از مصرف غلات پرهیز می کنند حتی غلاتی که فاقد گلوتن نیز باشد از این رو غلات که منبع غنی از ویتامین E می باشد و وجود این ویتامین جهت حفظ هارمونی پوست ضروری است با خودداری از مصرف غلات افراد از مصرف ویتامین E نیز محروم می گردند و همین امر آن ها را با مشکلات بسیاری مواجه می کند.
اگزما
یکی دیگر از علائم پوستی بیماری سلیاک اگزما می باشد و می توان با داشتن یک رژیم غذایی فاقد گلوتن اگزما را درمان نمود، همچنین این افراد به پسوریازیس پیشرفته و شدید تری نیز مبتلا می شوند که این افراد نیز در بیشتر مواقع با یک رژیم غذایی بدون گلوتن درمان می گردند.
پسوریازیس
پسوریازیس یکی از بیماری های التهابی شایع به شمار می آید که مزمن، ژنتیکی و سیستمیک می باشد و این بیماری خود را به شکل پلاک های خارش داری از پوست قرمز برجسته با فلس های نقره ای ضخیم نشان می دهد که معمولا روی آرنج، زانو و پوست سر دیده می شود با این حال می تواند خود را روی پاها، تنه و ناخن ها نیز نشان دهد، با وجود اینکه تحقیقات زیادی در رابطه با این بیماری با سلیاک صورت نگرفته است اما برخی مبتلایان بیان کرده اند با داشتن رژیم غذایی فاقد گلوتن وضع بیماری آن ها بهتر شده است اما هنوز نتوانسته اند ارتباط دقیقی بین این دو بیماری پیدا کنند.
آکنه روزاسه
روزاسه یکی دیگر از بیماری های پوستی شایع است که در موقعیت خطر ژنتیکی بیماری های خود ایمنی مانند دیابت نوع یک و بیماری سلیاک قرار دارد، براساس تحقیقات صورت گرفته این بیماری در زنان با بیماری T1DM، سلیاک، مولتیپل اسکلروزیس و آرتریت روماتوئید در ارتباط است اما برای آقایان از نظر آماری تنها برای آرتریت روماتوئید معنی دار می باشد، بنابراین ممکن است برای این افراد و افراد مبتلا به سلیاک با رژیم غذایی فاقد گلوتن علائم پوستی بهتر گردد و یا حتی از بین رود.
بیماری های پوستی دیگر
با توجه به جدید ترین اطلاعات در رابطه با بیماری سلیاک افراد مبتلا به این بیماری در معرض اختلالات پوستی بی شماری قرار دارند و علاوه بر موارد ذکر شده در بالا این بیماری همچنین خطر ابتلا به بیماری های پوستی دیگری چون ویتیلیگو و آلوپسی آره آتا را نیز افزایش می دهد.
تشخیص بیماری
تشخیص بیماریبا مراجعه فرد پزشک به معاینه فیزیکی و تاریخچه بیماری او می پردازد و آزمایش های مختلفی جهت تشخیص بیماری صورت می گیرد و در صورتی که این آزمایشات و بیوپسی پوست بیماری سلیاک را نشان دهند دیگر نیازی به بیوپسی داخلی نیست. اما در صورت مشخص نشدن احتمالا برای تشخیص صحیح بیماری از درون دستگاه گوارش که معمولا روده فرد می باشد نیز تکه ای برای آزمایش برمی دارد همچنین انجام آندوسکوپی فوقانی نیز می تواند بیماری سلیاک را مشخص کند، با وجود پیشرفت های علمی هنوز هیچ دارویی برای آن وجود ندارد و بهترین راه تغییر دادن رژیم غذایی می باشد و یک رژیم غذایی بدون گلوتن برای خود تهیه کنید و غذاهایی که با غلات تهیه شده اند را از برنامه خود حذف کنید، غلاتی نظیر گندم، دوروم، سمولینا، چاودار، جو، مالت، مخمر آبجو و نشاسته گندم همیشه گلوتن دارند .
سلیاک یک بیماری خود ایمنی می باشد که در حساسیت به گلوتن ایجاد می گردد هنگامی که بدن در معرض گلوتن قرار می گیرد سیستم ایمنی بدن سلول های روده کوچک را مورد حمله قرار می دهد، با وجود اینکه هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما فرد می تواند با یک رژیم غذایی فاقد گلوتن تمام علائم بیماری از جمله علائم پوستی آن را بهبود دهد.
